Op 25 mei 1952 was de onthulling van een gedenksteen voor de oorlogsslachtoffers van Sittardia, het huidige Fortuna Sittard. Tot een paar jaar geleden werden daar de verkeerde doden herdacht.

De voetbalgeschiedenis van Sittard kenmerkt zich door een groot aantal mutaties. Het huidige Fortuna Sittard is ontstaan na een fusie in 1968 tussen RKSV Sittardia en Fortuna ’54. Sittardia was in 1950 weer het gevolg van het samensmelten van RKVV Sittardse Boys en vv Sittard, die eerder allemaal onder andere namen speelden. Er is een compleet stamboomonderzoek nodig om hier grip op te krijgen.

Sittardia vierde in 1952 zijn vijftigjarige bestaan, beginnend in 1902 bij de Sittardse Boys. Los van alle feestelijkheden was dat ook een geschikt moment om een gedenksteen te onthullen voor de vijftien leden, die in de Tweede Wereldoorlog waren omgekomen. Dat gebeurde op het oude Baandert-terrein, waar tot 1964 werd gespeeld.

Burgemeester Coenders was hierbij aanwezig om enkele woorden te spreken. “Het was goed bij dit jubileum even stil te staan en te herdenken hen die ons ontvielen. We vergeten maar al te vaak, wat we nooit vergeten mogen: onze dierbare doden. Dit waren geen mensen die oud waren en nog geen tijd hadden om hun plaats langs de lijn in te nemen. Hij hoopte dat ze thans een ereplaats hadden op de grote eretribune hierboven.”

Opvallend is dat bij de vijftien namen ook drie meisjes worden genoemd, in een tijd dat zij niet lid mochten zijn van een voetbalclub: Bertha Simon, Fransien Frissen en Mia Sprenger. Zij waren lid van de atletiek- of handbaltak, zoals Toine Frisser in 2020 zei, de broer van Fransien, die op 19 november 1944 werd gedood bij een Duitse granaataanval op Sittard. Het is ook precies die rampzalige dag in 1944, die lange tijd heeft gezorgd voor verwarring over de namen op de gedenkplaat.

Misverstand

Precies zeventig jaar na de onthulling hangt deze gedenksteen in de Bernadettekerk, gelegen op de plek waar de oude Baandert was. Op diezelfde plek, zo bleek na onze reconstructie enkele jaren geleden, was tijdens die bewuste granaataanval net een voetbalwedstrijd bezig tussen de Sittardse Boys en Maurits. Op en rond het veld vielen in totaal elf doden, nog steeds de grootste voetbalramp op Nederlands grondgebied.

Een aantal slachtoffers staat inderdaad op de gedenksteen van Sittardia, zoals Karel Ermans en Fransien Frissen, maar de andere dertien zijn op andere momenten gedood. Paul Collard bijvoorbeeld sneuvelde op 11 mei 1940, waar verzetsman Paul Crauwels werd geëxecuteerd op 8 september 1944.

Uit een parochieblad uit 2019 van onder meer de Bernadettekerk blijkt dat er in de loop der tijd verwarring is ontstaan over die namenlijst, ook al had de burgemeester in 1952 gezegd dat ze hun doden nooit mochten vergeten. Drie jaar geleden nog werd verondersteld dat de elf slachtoffers van 19 november 1944 op het clubmonument staan vermeld, aangevuld met de namen van hen die al eerder waren gefusilleerd. En dat is dus niet correct, want het betreft alle namen van Sittardia gedurende de hele oorlog. In de Bernadettekerk zijn dus enkele decennia lang de verkeerde doden herdacht.

Twee overzichten

Eind 2019 werd het de Bernadettekerk duidelijk dat er een misverstand was ontstaan, waarna de kerk een oproep plaatste voor meer informatie. Bij deze een samenvatting van wat wij tot nu toe hebben gevonden.

Acht namen die tot nu zijn gevonden van de slachtoffers van 19 november 1944:

  • Karel Hubertus Ermans (10 jaar)
  • Francisca Agnes Frissen (15)
  • Pieter Jouzef Houben (13)
  • Bertha Joh. Hubert Simon (16)
  • Johannes Peter Ant. Simons (40)
  • André Carolus Maria Tummers (1)
  • Maria Neer-Vaessen (56)
  • Diena Zoer (16)

We missen er dus nog drie.

En dit zijn de vijftien namen van Sittardia op het monument uit 1952:

  • Paul Collard
  • Paul Crauwels
  • Tonny Hunnekens
  • De Heus
  • Piet Letschert
  • Karel Ermans
  • Harry Janssen
  • Charles Soesman
  • Jac. Hertz
  • Frans Schadron
  • Frans Eijck
  • Frits Clemens
  • Bertha Simon
  • Fransien Frissen
  • Mia Sprenger

Toine Frisser heeft in ieder geval altijd geweten wie er op die gedenkplaat van Sittardia werden genoemd, naast zijn zuster. Precies zeventig jaar geleden was hij bij de onthulling en daarnaast heeft hij altijd het bidprentje bewaard van Fransien. ‘Geboren te Sittard den 28 juni 1929 en aldaar, door een granaatscherf getroffen, overleden den 19 November 1944.’