Op het Minervaplein in Amsterdam is een Stolperstein gelegd bij het laatste woonadres van Jo Davidson. Hij was vanaf zijn elfde jaar lid van Ajax totdat hij werd vermoord in Auschwitz.

In mei dit jaar onthulde Ajax een gedenksteen als eerbetoon van de omgekomen leden in de Tweede Wereldoorlog. Daarop staan zeventien namen, waarop die van Eddy Hamel inmiddels de bekendste is.

Het achterliggende onderzoek kwam na een initiatief van Max Flam en Evert Vermeer van de Erfgoedcommissie van Ajax. Flam riep de hulp in van Holocaustonderzoek Lion Tokkie. “Kan je misschien een paar vragen beantwoorden?”

Dat bleek veel moeilijker dan iedereen vooraf had gedacht. Tokkie noemde daarbij het voorbeeld van Joseph (Jo) Abraham Davidson, voor wie een Stolperstein is gelegd op het Minervaplein. “En dan ga je beginnen aan zo’n onderzoek,” zei Tokkie bij de onthulling van deze gedenksteen. “En dat is eigenlijk uit de misschien wel duizend onderzoeken die ik gedaan heb de meest complexe en de meest aangrijpende.”

Jo Davidson

Cricket

Davidson werd geboren op 24 augustus 1891 in Amsterdam. In 1911 werd hij lid van Ajax, zowel als voetballer en als cricketer. Hij speelde een belangrijke rol in het verenigingsleven, zo blijkt uit het Clubnieuws van Ajax van 1 februari 1938. Zijn naam stond in de erelijst van leden, die Ajax meer dan 25 jaar trouw hadden gediend.

In het dagelijks leven had Davidson op het Rokin een eigen bedrijf in effecten. Hij had het zo druk dat hij alleen vrijdag en zaterdag thuis op het Minervaplein was, aldus Tokkie.

Na verraad werd hij op 29 oktober 1943 naar Kamp Vught gestuurd. Via Kamp Westerbork werd hij in januari 1944 naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij nog in dezelfde maand werd vermoord. Zijn zwager Johan Levij was ook lid van Ajax en zou de oorlog overleven.

De gedenkplaat bij Ajax. Eigen foto

Onderzoek

Tot aan de onthulling van de namenlijst van Ajax werd Davidson niet meer genoemd in de cluborganen, ook niet als slachtoffer van de Holocaust. Op de website van de Oorlogsgravenstichting schreef kleinzoon Michael Davidson enkele maanden geleden dat hij daarom zeer verrast was toen hij in 2022 opeens werd gebeld door de Erfgoedcommissie van Ajax. “Spreek ik met familie van Abraham Joseph Davidson? Geboren 24 augustus 1891?” Twee jaar later was de geschiedenis van zijn opa uitgezocht, zoals zijn betrokkenheid bij Ajax en het transport naar Auschwitz.

In het geval van Davidson is dat onderzoek overigens nog lang niet klaar, zelfs niet na enkele bezoeken van Tokkie aan een zoon van Davidson in Duitsland, inmiddels 93 jaar oud. “Later als ik het boek of het artikel uitbreng over deze mensen, dan zult u de details kunnen lezen. Maar dat ga ik hier niet vertellen.”

Bij de onthulling van de Stolperstein waren circa 25 mensen aanwezig, waaronder enkele nazaten. Ook vertegenwoordigers van Ajax woonden de plechtigheid bij. “Je moet Ajax onwaarschijnlijk dankbaar zijn,” sloot Tokkie af, “en dat zeg ik mede namens Michael. Want als die niet hun overleden leden waren gaan herdenken, hadden we hier vandaag niet gestaan.”